Best 500+ Marathi Mhani Aani Arth 

१०१) हात दाखवून अवलक्षण.

अर्थ: स्वतःच संकट ओढवून घेणे.
१०२) हिरा तो हिरा. गार ती गार.
अर्थ: गुणवंताचे गुण लपून राहत नाहीत.
१०३) अठरा विश्वे दारिद्र्य.
अर्थ :अतिशय गरीबीची परिस्थिती असणे.
१०४) अडाण्याची मोळी भलत्यासच गिळी.
अर्थ: अडाणी माणसाने एखादी गोष्ट केली असता तिचा विपरीत परिणाम होतो.
१०५) अल्पबुध्दी बहुगर्वी.
अर्थ: कमी बुद्धीच्या माणसास गर्व अधिक असतो.
१०६) अति राग भिक माग.
अर्थ: अति रागाने एखादे कृत्य केले तर त्याचा दुष्परिणाम होतो.
१०७) अंगावरचे लेणे जन्मभर देणे.
अर्थ: दागिन्यांकरता कर्ज करून ठेवायचे आणि ते जन्मभर फेडीत बसायचे.
१०८) अति झाले असू आले.
अर्थ: एखाद्या गोष्टीचा अतिरेक झाला की ती दुःखदायी ठरते.
१०९) अढीच्या दिढी सावकाराची सढी.
अर्थ: आर्थिक विवंचनेत अडकलेला माणूस सावकाराच्या पाशात सापडतो.
११०) अनोळ्याला भाकरी द्यावी पण ओसरी देऊ नये.
अर्थ: अपरिचित माणसाशी फार सलगी करू नये.

१११) अगं माझे बायले सर्व तुला वाहिले.
अर्थ: आपल्या पत्नीच्या म्हणण्याप्रमाणे सदैव वागणारा पुरुष.
११२) आंधळी पाण्याला गेली, घागर फोडून घरी आली.
अर्थ: अडाणी माणसाला दिलेल्या कामाचा चुथडा होतो.
११३) अंधारात केले पण उजेडात आले.
अर्थ: कितीही गुप्तपणे एखादी गोष्ट केली तरी ती काही दिवसांनी उजेडात येतेच.
११४) दुसऱ्याच्या डोळ्यातले कुसळ दिसते पण आपल्या डोळ्यातले मुसळ दिसत नाही.
अर्थ: दुसऱ्याच्या लहानशा चुका दिसतात परंतु आपल्या मोठ्या चुका दिसत नाहीत.
११५) दहा गेले पाच उरले.
अर्थ: आयुष्याची बरीच वर्षे निघून गेलीत आता फार थोडी वर्षे राहिलीत.
११६) दमडीची कोंबडी रुपयाचा मसाला.
अर्थ: क्षुल्लक गोष्टीला अधिक खर्च.
११७) दाम तसे काम.
अर्थ: जशी मजुरी तसे काम.
११८) दिल्या भाकरीचा सांगितल्या चाकरीचा.
अर्थ: दुसऱ्याची चाकरी किंवा सेवा करून जे अन्न मिळेल ते खाऊन जगणे.
११९) दुर्जनसंगापेक्षा एकांतवास बरा.
अर्थ: दुष्ट माणसाबरोबर संगती करण्यापेक्षा एकटे राहणे बरे.
१२०) दिवाळी दसरा हातपाय पसरा.
अर्थ: दिवाळी दसरा आला की माणसे चैन करण्यास प्रवृत्त होतात.

१२१) दिवसा चूल रात्री मुल.
अर्थ: एवढे काम की मुळीच उसंत नसणे.
१२२) दही खाऊ की मही खाऊ.
अर्थ: हे करू की ते करू.
१२३) दये सारखा धर्म नाही.
अर्थ: दुसऱ्यावर दया करणे हाच सर्वश्रेष्ठ धर्म आहे.
१२४) दक्षिणा तशी प्रदक्षिणा.
अर्थ: जशी मजुरी तसे काम.
१२५) देह देवापाशी चित्त खेटरापाशी ( चप्पल जवळ)
अर्थ: देह देवळात परंतु मन मात्र खेटरात ( चप्पलेत).

१२६) देव आला द्यायला पादरी नाही घ्यायला.
अर्थ: वैभव प्राप्त झाले पण त्याचा उपयोग करताना न येणे.
१२७) पीठ आहे तर मिठ नाही, मीठ आहे तर पीठ नाही.
अर्थ: नेहमी काही ना काही उणीव असणे.
१२८) पदरी पडले झोंड हासून केले गोड.
अर्थ: कोणतीही गोष्ट स्वीकारली तर तिला नावे ठेवू नयेत.
१२९) पुरुषांचा डोळा आणि स्त्रियांचा चाळा.
अर्थ: पुरुषांचे डोळे आणि स्त्रियांचा स्वभाव चंचल असतो.
१३०) पुरुषांचे पीठ आणि बायकांचे मीठ.
अर्थ: स्त्री पुरुष परस्पर पूरक असतात.

१३१) पोळी पुरती टाळी.
अर्थ: काम साधण्यासाठी दुसऱ्याची खुशामत करणे.
१३२) पैसे काही झाडाला लागत नाहीत.
अर्थ: श्रम केल्याशिवाय पैसा मिळत नाही.
१३३) प्राणावर आले होते पण शेपटावर निभावले.
अर्थ: थोड्यावर निभावणे.
१३४) पोटाला द्यावे ‌, काम घ्यावे.
अर्थ: कोणतेही श्रम फुकट घेऊ नयेत.
१३५) पोटात एक आणि ओठात एक.
अर्थ: मनात एक आणि जनात दुसरेच.
१३६) प्रपंचाला वित्त आणि परमार्थाला चित्त.
अर्थ: संसाराला पैसा हवा तर परमार्थाला अंत:करण हवे.
१३७) फुल ना फुलाची पाकळी.
अर्थ: पूर्ण मोबदल्याऐवजी थोडेसे देणे.
१३८) फासा पडेल तो डाव राजा म्हणेल तो न्याय.
अर्थ: राजाने दिलेला न्याय तो मनाविरुद्ध असला तरी मानावा लागतो.
१३९) फुटका डोळा काजळाले साजरा करावा.
अर्थ: आपला दोष नाहीसा होण्यासारखा नसतो, त्याचा होईल तितका उपयोग करून घ्यावा.
१४०) फिरे तो चरे.
अर्थ: खटपट करतो तो पोट भरतो.

१४१) फासा त्याचा मासा.
अर्थ: जो प्रयत्न करतो त्याला यश लवकर मिळते.
१४२) फुकट जेवू तर बापलेक येऊ.
अर्थ: फुकटचे मिळाले की खूप खायचे.
१४३) फुकटचं खाय त्याला स्वस्त महाग काय?
अर्थ: फुकट मिळाले म्हणून यथेच्च ताव मारणे.
१४४) बळी तो कान पीळी.
अर्थ: ज्याच्या अंगात सामर्थ्य असते तो इतरांवर अंमल गाजवतो.
१४५) बारभाईची शेती काय लागेल हाती.
अर्थ: अनेक भागीदार असल्याने फायद्याऐवजी नुकसान जास्त होणे.
१४६) बोले तैसा चाले त्याची वंदावी पाऊले.
अर्थ: बोलण्याप्रमाणे कृती करणारा माणूस वंदनीय ठरतो.
१४७) बुडत्याला काडीचा आधार.
अर्थ: मोठ्या संकटप्रसंगी दुसऱ्याचे थोडेसे सहाय्य मोलाचे ठरते.
१४८) बोलणाऱ्याचे तोंड दिसते करणाऱ्याची कृती दिसत नाही.
अर्थ: रागाने बोलणाऱ्याचे शब्द सर्वांना ऐकू येतात, पण गैर काम करणाऱ्याची कृती कोणाला दिसत नाही.
१४९) बावळी मुद्रा देवळी निद्रा.
अर्थ: दिसायला बावळट पण व्यवहारात चतुर.
१५०) बोलाची कढी नि बोलाचाच भात.
अर्थ: बोलून सगळ्यांना चकित करायचे पण कृती मात्र शून्य.

१५१) आईची माया अन् पोर
जाईल वाया.
अर्थ: फार लाड केले तर मुले बिघडतात.
१५२) आज अंबारी उद्या झोळी धरी.
अर्थ: कधी वैभव तर कधी दैन्य.
१५३) आठ हात लाकूड नऊ हात
ढपली.
अर्थ: अत्यंत मूर्खपणाची अतिशयोक्ती.
१५४) अंगाला सुटली खाज, हाताला नाही लाज.
अर्थ : गरजवंताला अक्कल नसते.
१५५) असू ना मासू कुत्र्याची सासू.
अर्थ: जिथे जिव्हाळा नाही तेथे प्रेम नाही.
१५६) आचार भ्रष्टी सदा कष्टी.
अर्थ: ज्याचे आचार चांगले नसतात तो नेहमी दुःखी असतो.
१५७) आपण सुखी तर जग सुखी.
अर्थ: आपण आनंदात असलो की सारे जग आनंदात आहे असे वाटणे.
१५८) आखाड्याच्या मेळाव्यात पहिलवानाची किंमत.
अर्थ: योग्य माणसाचा योग्य ठिकाणी उपयोग.
१५९) आपले नाही धड, शेजाऱ्याचा कढ.
अर्थ: कोणाविषयी प्रेम नसणे.
१६०) इच्छा तसे फळ.
अर्थ: जशी वासना तसे फळ मिळते.

१६१) ईश्वर जन्मास घालतो त्याचे पदरी शेर बांधतो.
अर्थ: जन्माला आलेल्याचे पालनपोषण होतेच.
१६२) उतावळा नवरा गुडघ्यास बाशिंग.
अर्थ: अतिशय उतावळेपणामुळे होणारे मूर्खपणाचे वर्तन.
१६३) उथळ पाण्याला खळखळाट फार.
अर्थ: ज्याच्या अंगी गुण थोडे तो फार बढाई मारतो.
१६४) उचलली जीभ लावली टाळ्याला.
अर्थ: विचार न करता बोलणे.
१६५) उडत्या पक्षाची पिसे
मोजणे.
अर्थ: अगदी सहज चालता चालता एखाद्या गोष्टीचे परीक्षण करणे.
१६६) उडाला तर कावळा, बुडाला तर बेडूक.
अर्थ: एखाद्या गोष्टीची परीक्षा होण्यासाठी काही काळ वाट पाहावी लागते.
१६७) उधारीचे पोते सव्वा हात रिते.
अर्थ: उधारीने घेतलेला माल नेहमीच कमी भरतो.
१६८) उधारीचे तेल खवट.
अर्थ: उधारीच्या वस्तूत काही ना काही खराबी किंवा उणीव असणे.
१६९) उभारले राजवाडे तेथे आले मनकवडे.
अर्थ: श्रीमंत माणसाजवळ खुशामत करणारे गोळा होत असतात.
१७०) उंदीर गेला लुटी, आणल्या दोन मुठी.
अर्थ: प्रत्येक मनुष्य आपल्या क्षमतेनुसार काम करतो.

१७१) उभ्याने यावे ओणव्याने जावे.
अर्थ: येते वेळी ताठ मानेने यावे आणि जाते वेळी नम्र होऊन जावे.
१७२) उसाच्या पोटी कापूस.
अर्थ: सद्गुनी माणसाच्या पोटी दुर्गुनी संतती.
१७३) ऋषीचे आणि हरळीचे मूळ पाहू नये.
अर्थ: ऋषीचे आणि हरळीचे मूळ शोधण्यास फार खोलवर शिरावे लागते.
१७४) ऋण फिटेल पण हीन फिटत नाही.
अर्थ: कर्ज फेडता येते, पण अपमानाचे शल्य कधीच काढून टाकता येत नाही.
१७५) एका हाताने टाळी वाजत नाही.
अर्थ: भांडणाचा दोष एकाच पक्षाकडे (व्यक्तीकडे) हसत नाही.

१७६) बैल गेला नि झोपा केला.
अर्थ: एखादी गोष्ट होऊन गेल्यावर तिच्या निवारणासाठी उपाय करणे.
१७७) बापापरी बाप गेला नि बोंबलताना हात गेला.
अर्थ: जीवनाचा आधार जाणे आणि आवर घालताना उत्पन्नाचे साधन गमावून बसणे.
१७८) बडा घर पोकळ वासा.
अर्थ: दिसण्यात श्रीमंत पण प्रत्यक्षात तिचा अभाव.
१७९) बापाला बाप म्हणेना तो चुलत्याला काका कसा म्हणेल.
अर्थ: जवळच्या नातेवाईकाला मान न देणारा ,दुसऱ्यालाही मान देत नाही.
१८०) बहिऱ्यापुढे भाषण आंधळ्यापुढे दर्पण.
अर्थ: सर्व प्रयत्न व्यर्थ ठरणे.
१८१) बाईला तूप आईला धूप.
अर्थ: आईकडे दुर्लक्ष आणि बायकोचे लाड.
१८२) बारा वर्षे तप केलं गावोगावी पाप केलं.
अर्थ: पापपुण्याची वजाबाकी.
१८३) बीज तसा अंकुर.
अर्थ: जसे बी असेल तसेच अंकुर राहील.
१८४) बुवा गयावळ बाई चंद्रावळ.
अर्थ: भिन्न प्रवृत्तीचे पती-पत्नी.
१८५) बीबी आली उमरी मिया चालला कबरी.
अर्थ: बायको जवान होते आणि नवरा म्हातारा होतो आहे.
१८६) भित्या पोटी ब्रह्मराक्षस.
अर्थ: आपण एखाद्या गोष्टीस घाबरत असलो तर ती आपणापुढे उभी राहते.
१८७) भुकेला कोंडा निजेला धोंडा.
अर्थ: अडचणीच्या वेळी कोणत्याही साधनाने गरज भागवण्यास माणूस राजी असतो.
१८८) भटाला दिली ओसरी भट हात पाय पसरी.
अर्थ: एखाद्याला आश्रय दिला किंवा त्यावर उपकार केले तर त्याचा तो गैरवापर करण्यास सुरुवात करतो.
१८९) भीड भिकेची बहीण.
अर्थ: भीडे खातर आपण नकार देऊ शकलो नाही तर शेवटी भीक मागण्याची पाळी येते.
१९०) भरल्या गाडीला चिपडाचे ओझे नसते.
अर्थ: मोठ्या कामात एखादे छोटे काम सहज होऊन जाते.

१९१) भिकेची हंडी शिंक्याला चढत नाही.
अर्थ: भीक मागून श्रीमंत होऊ शकत नाही.
१९२) भोळ्याचे देव सोळा.
अर्थ: भोळ्या भाबड्या मनुष्याचा प्रत्येकावर विश्वास असतो.
१९३) भुताच्या घरात सुताची
वरात.
अर्थ: सारख्याला सारखे भेटणे.
१९४) भलताच व्यापार केला तो अंगाशी आला.
अर्थ: ज्या गोष्टीतले आपल्याला काही समजत नाही त्यात ढवळाढवळ केली तर नुकसान होते.
१९५) भलताच मटके अन् वाटाणे
गिटके.
अर्थ: आंबटशौकीन मनुष्य.
१९६) भाताला तांदूळ नाही पाण्याला उधान नाही.
अर्थ: कशाचा काही ठिकाणा नाही.
१९७) भोळा ग बाई भोळा सगळ्या पापाचा गोळा.
अर्थ: दिसायला गरीब पण भारी व्यसनी.
१९८) म्हशीची शिंगे म्हशीला जड नसतात.
अर्थ: आपली माणसे नकोशी होत नाहीत.
१९९) बाळाचे पाय पाळण्यात दिसतात.
अर्थ: लहानपणीच माणसाला गुणदोषांची कल्पना येते.
२००) मेलेल्या म्हशीला मणभर दूध.
अर्थ: एखादा मनुष्य मृत्यू पावल्यानंतर त्याचा अतिशयोक्ती गुणगौरव करणे.