चैत्र महिन्यातील पहिल्या पंधरवड्यातील नववा दिवस म्हणजे चैत्रशुद्ध नवमी. याच दिवशी आयोध्या नगरीत प्रभू रामचंद्र यांचा जन्म झाला. म्हणून त्यास रामनवमी (Ram Navami) असे म्हणतात.
लंकेचा राजा रावण.
लंकेचा राजा रावण अत्यंत बलाढ्य व शूर होता. तो अतिशय दुष्ट, क्रूर, अत्याचारी होता. ब्रह्मदेव, भगवान शंकर यांनी दिलेल्या वरांमुळे तो उन्मत्त झाला. तो ब्राह्मणांचा व ऋषीमुनींचा छळ करीत असे. त्याने यज्ञांचा विध्वंस केला. त्याने देवांना, नवग्रहांना बंदिवासात टाकले. त्यामुळे पृथ्वीवरील लोक व देव घाबरून गेले. या रावणाचा नाश कसा करावयाचा याचा सर्व देव विचार करण्यासाठी ब्रह्मदेवाकडे गेले. ब्रह्मदेवाने त्या सर्वांना विष्णूची स्तुती करण्यास सांगितले. तेव्हा भगवान विष्णू देवांना व ऋषींना म्हणाले ” चिंता करू नका. रावण सत्तेचा नाश करण्यासाठी व पृथ्वीला सुखी करण्यासाठी मी लवकरच सूर्यवंशातील दशरथ राजाच्या पोटी अवतार घेत आहे.”
पुत्रकामेष्टी यज्ञ.
अयोध्येत त्यावेळी सूर्यवंशातील राजा दशरथ राज्य करीत होता. तो अतिशय पराक्रमी व शूर होता. दशरथाला
कौशल्या, सुमित्रा व कैकयी अशा तीन राण्या होत्या. पण त्याला पुत्रसौख्य नव्हते. त्यामुळे तो व त्याच्या राण्या दुःखी होत्या. त्यावेळी देवगुरु ब्रहस्पती दशरथाला म्हणाले ” राजा, तुझ्या पोटी साक्षात परमेश्वर अवतार घेणार आहेत. भगवान विष्णू तुझा पुत्र होईल म्हणून तू पुत्र कामेष्टी यज्ञ कर .”
वशिष्ठ ऋषींच्या मार्गदर्शनाखाली दशरथाने पुत्र कामेष्टी यज्ञ सुरू केला. पुत्र कामेष्टी यज्ञ पूर्ण होत आला असता एक मोठा चमत्कार झाला. यज्ञकुंडातून एक अत्यंत तेजस्वी महापुरुष प्रकट झाला. त्याच्या हातात पायसाने भरलेले सुवर्णपात्र होते. तो महापुरुष दशरथ आला म्हणाला ” दशरथा, हे घे पायसदान. तुझ्या या यज्ञाने भगवान विष्णू प्रसन्न झाले आहेत. हे पायस तुझ्या तिन्ही राण्यांना दे. हे पायस पुत्र प्राप्ती करून देणारे आहे. तुझ्या राण्यांनी हे पायस प्राशन केल्यावर भगवान विष्णूचे मानवी अंश असे चार पुत्र त्यांना होतील.” अतिशय आनंदित झालेल्या दशरथाने ते पायस घेतले व आपल्या तिन्ही राण्यांना ते पिण्यास दिले. दशरथाच्या तिन्ही राण्या गर्भवती राहिल्या.
प्रभू श्रीरामांचा जन्म.
वसंत ऋतु, चैत्र मास, शुद्ध नवमी, रविवार, पुनर्वसू नक्षत्र या शुभमुहूर्तावर भर दुपारी सूर्य मध्यावर आला असता कौशल्या प्रसूत झाली. तिच्या पोटी साक्षात नारायण अवतरला. म्हणजेच श्रीरामांचा जन्म झाला. ही शुभवार्ता समजताच आयोध्या नगरी आनंदात न्हाऊन निघाली. सगळीकडे मंगल वाद्यांचा गजर सुरू झाला. नगरातील स्त्रिया कौशल्येची ओटी भरण्यासाठी राजवाड्याकडे धावू लागल्या. दुसऱ्या दिवशी दशमीला कैकयी प्रसूत झाली. तिला जो पुत्र झाला त्याचे नाव भरत. त्यानंतर एकादशीला सुमित्रा प्रसूत झाली. तिला दोन पुत्र झाले. ते म्हणजे लक्ष्मण व शत्रुघ्न.
श्रीराम हे सत्य वचनी एक बाणी, पित्याचे वचन पाळणारा, आदर्श राजा होता. तो आदर्श बंधू, आदर्श मित्र, आदर्श शिष्य व आदर्श शत्रूही होता. साधुसंत, देवाधिकांना छळणाऱ्या दुष्ट रावणाचा त्यांनी नाश केला. किंबहुना श्रीरामांचा अवतारच त्यासाठी होता.
राम जन्माचा उत्सव.
श्रीरामांच्या आदर्श जीवन चरित्राचे स्मरण म्हणून दरवर्षी चैत्रशुद्ध नवमीला श्रीराम- नवमीचा श्रीराम जन्माचा उत्सव साजरा केला जातो. या दिवशी गावातील श्रीराम मंदिरात जन्मोत्सव साजरा केला जातो. त्यावेळी श्री राम जन्माचे किर्तन होते. जन्म झाल्यावर सर्वांना प्रसाद म्हणून सुंठवडा वाटला जातो. श्रीरामांची सवाद्य मिरवणूक काढली जाते.
मर्यादा -पुरुषोत्तम.
प्रभू रामचंद्र एक लोकोत्तर महापुरुष होते. प्रजेला सुख मिळावे, दृष्टांचा नाश व्हावा, सत्याचा विजय व्हावा, यासाठी अहोरात्र झटले. राज वैभव सोडून पित्याचे वचन पूर्ण करण्यासाठी 14 वर्षे वनवास पत्करणारा, रावणासारख्या राक्षसांचा संहार करून सीतेची सुटका करणारा, एक बाणी, एक वचनी, एक पत्नी असा हा मर्यादा -पुरुषोत्तम आहे.
रामनवमी (Ram Navami) उत्सव कुठे कुठे साजरा केला जातो.
रामनवमीच्या (Ram Navami) उत्सवाच्या निमित्ताने राम मंदिरात दिव्यांची रोषणाई केली जाते. मंदिरासमोर रांगोळ्या काढून शोभा वाढविली जाते. रामनवमीच्या (Ram Navami) दुसऱ्या दिवशी महाप्रसाद म्हणून भोजनाचा कार्यक्रम ठेवतात.
वनवासात राम पंचवटीत होते. नाशिक जवळच्या पंचवटीत यावेळी भाविक मोठ्या संख्येने जातात. पुण्यातील तुळशीबागेत त्याचप्रमाणे फलटण, महाड, भोर, सातारा, सज्जनगड इथे हा उत्सव मोठ्या प्रमाणात साजरा करतात.
सातारा जिल्ह्यातील ‘चाफळ ‘ इथे एकआकर्षक राम मंदिर आहे. त्या ठिकाणी राम जन्मोत्सव उत्साहाने साजरा केला जातो.
1 thought on “Best Ram Navami Information in Marathi 2025 | रामनवमी”